Lubomierz na Dolnym Śląsku-miasto filmu Sami Swoi
16 lipca 2020
Lubomierz położony na Dolnym Śląsku słynie z Festiwalu Filmów Komediowych i Muzeum „Kargula i Pawlaka”.
To małe miasteczko położone w dolnośląskiej krainie, na Pogórzu Izerskim u stóp Karkonoszy, raz w roku zrzuca senną fasadę rynku i jego okolic i zamienia się w tętniącą życiem, imprezami, a przede wszystkim filmami, stolicę polskiej komedii.
Lubomierz i jego historia
Lubomierz to stare i maleńkie – obecnie – miasto, którego dawna nazwa brzmiała Liebenthal ( w wolnym tłumaczeniu Miłosna Dolina ).
„Krainą miłości, złota, kapliczek przydrożnych i figur świętych” nazwał region Lubomierza i okolic Stefan Gieysztor – historyk i pisarz, autor ciekawego przewodnika po tym regionie, prowadzący wraz z żoną nieopodal miasta kultową agroturystykę Pokrzywnik 11.
Lubomierz rozpościera się nad złotonośnymi potokami Lubomierka i Oldza, w których od czasów średniowiecznych przepłukiwano wody poszukując złota.
Wśród przybyłych z terenów Niemiec w XIII wieku licznej grupy osadników była rodzina von Liebenthal, która w uznaniu zasług dla księcia Henryka Brodatego dostała Lubomierz i kilka okolicznych wiosek. W tych czasach także Jutta Liebenthal otrzymała wraz z synami zgodę od księcia na założenie klasztoru Benedyktynek, którego została opatką.
Pod koniec XIII wieku Lubomierz uzyskał prawa miejskie i dzięki otrzymanym przywilejom (między innymi: prawu do organizacji jarmarków, warzenia piwa, handlu solą) bogacił się i rozrastał, pozostając jednocześnie „podległym” klasztorowi, który sprawował władzę nad miastem.
W XIV wieki klasztor otrzymał na własność kolejne okoliczne wioski, a w następnych wiekach dzięki darowiznom i przejęciom urósł do potęgi posiadania 19 wiosek.
Wzbogacone miasto stało się łakomym kąskiem – Lubomierz był wielokrotnie plądrowany przez rozbójników i trawiony przez pożary i powodzie. Nie oszczędzano także sióstr zakonnych, których dobra wielokrotnie grabiono, a siostry mordowano. Generalnie zakon utrzymywał się z danin otrzymywanych z podległych wiosek oraz z …posagów panien z możnych, często arystokratycznych rodów, które wstępowały w progi zakonu.
W XVI wieku miasto jeszcze bardziej wzbogaciło się dzięki wejściu w produkcję i sprzedaż przędzy lnianej. W centralnej części miasta zbudowano kamienice z podcieniami, które należały do rzemieślników ( piekarza, tkacza, producenta płócien).
Jako, że Lubomierz nie uległ zniszczeniu podczas II wojny światowej, zachował się charakterystyczny układ urbanistyczny z długim, przestrzennym rynkiem. Rynkiem, który swoją sławę zawdzięcza filmowi, a dokładniej mówiąc festiwalowi. Ale o tym za chwilę, teraz jeszcze słów kilka o złych czasach, które nastały dla miasta.
Począwszy od XVII wieku miasto i klasztor nawiedzały klęski: zaraza, która pochłonęła ponad połowę mieszkańców, a późniejsze plądrowania i nakładania kontrybucji przez przeróżne wojska jeszcze bardziej zubożyły podupadający Lubomierz.
Kamienice z podcieniami
Chłód bije od murów w podcieniach mimo panującego na zewnątrz upału
Bohaterowie filmu Sami Swoi towarzysza mi podczas zwiedzania Lubomierza
Lubomierz atrakcje-niezwykły klasztor i kościół
Spalony w tych czasach przyklasztorny kościół postanowiono odbudować, tworząc ogromną świątynię, ze zdobionymi ołtarzami, kolumnami i bogatą rzeźbioną amboną.
Podczas zwiedzania Muzeum Kargula i Pawlaka, elokwentny i widać, że kochający swoje miasto pan, który sprzedaje bilety, podpowiedział mi, żeby w czasie zwiedzania kościoła zwrócić uwagę na przeszklone trumny z relikwiami świętych Benignusa i Wiktora, które zostały sprowadzone z Rzymu w 1775 roku.
Zaiste niezwykła to świątynia! Zarówno jej ogrom, jak i
patyna rokokowych mebli, ślady ludzkiego dotyku na oparciach konfesjonałów, ław, barierek i wytarte przez wieki szare płyty kamiennej posadzki *
robią wrażenie na osobach wstępujących w jej progi, a niespodziewających się aż tak nieziemskiego wnętrza.
A wracając do klasztoru. W 1810 roku państwo pruskie skasowało własność kościelną i wystawiło ją na sprzedaż, pozwalając zakonnicom pozostać w klasztornych murach, pod warunkiem prowadzenia szkoły dla dziewcząt. Kilkanaście lat później klasztor kupiły siostry Urszulanki z Wrocławia i zbudowały nowoczesne seminarium kształcące nauczycieli szkół powszechnych. W 1926 roku w jego miejsce powstała szkoła średnia o wysokim poziomie nauczania, w której mogła uczyć się także polska młodzież.
Ostatnim zgromadzeniem zakonnym, które mieszkały w tutejszym klasztorze były siostry Karmelitanki, które opuściły miasto w 1998 roku.
W typowo katolickiej – za sprawą sióstr zakonnych – osadzie w połowie XIX wieku wybudowano dla mniejszości wyznaniowej kościół ewangelicki wraz z zabudowaniami przykościelnymi i szkołą. Podupadający i niszczejący przez lata budynek został uratowany. Obecnie w stylowym budynku mieści się galeria Daniela Antosika „Za miedzą”. Warto do niej zaglądnąć spacerując po mieście.
Obecnie w klasztornych zabudowaniach mieści się Muzeum i internat szkolny.
Kościół w Lubomierzu robi wrażenie potęgą budowli
…które nasila się po wejściu do środka
Spojrzyj w górę! Kościelne sklepienie …
Współczesność lata 2020 – woda święcona w automatycznej kropielnicy
Duma kościoła w Lubomierzu – relikwie
Skarb znaleziony w Lubomierzu
Oprócz typowo kościelnych eksponatów w muzeum można podziwiać także rodzinne skarby wydobyte z ziemi w 2016 roku przez potomków dawnej rodziny niemieckiej zamieszkałej w ówczesnym Liebenthal.
Skarb wydobyty z ziemi dzięki mapie z zaznaczonym miejscem jego ukrycia, który zgodnie z polskim prawem – odkrywcy skarbu nie mieli stosownych zgód na poszukiwania – został zabrany przez polskie władze.
I tak rodzinne pamiątki – dwa słoiki zawierały złote zegarki, biżuterię wysadzaną kamieniami, sygnety, pierścionki, niemieckie i rosyjskie monety oraz srebrne papierośnice – nie wróciły do swoich właścicieli, ale zostały umieszczone w muzealnych gablotach.
Jak nic skojarzyła mi się ta sytuacja z książkami Nienackiego o poszukiwania skarbów na Mazurach przed potomków dawnych pruskich mieszkańców. Czytaliście jego książki o „Panu Samochodziku”? Były moimi ulubionymi!
Poklasztorne budynki – muzeum i internat
Lubomierz Sami Swoi -Muzeum Kargula i Pawlaka
W latach 60 – ych ubiegłego wieku specyficzny klimat urokliwego Lubomierza zachwycił Sylwestra Chęcińskiego, reżysera jednej z najbardziej kultowych polskich komedii „Sami swoi” i tym samym Lubomierz wkroczył już na zawsze na filmową ścieżkę. Film, który okazał się absolutnym hitem, wkrótce doczekał się kolejnych odcinków ” Nie ma mocnych” i „Kochaj albo rzuć”, które również kręcono w Lubomierzu i okolicach.
A później … poszła sława Lubomierza w filmowy świat. Ile filmów w nim nakręcono i jakie gwiazdy tutaj bywały poświadcza Aleja Gwiazd mieszcząca się za ratuszem, tuż obok muzeum w miejscu noszącym nazwę „Zaułku Filmowego”.
Popularność filmu i jego bohaterów zaowocowała powstaniem pisma „Sami swoi”, w którego redakcji gromadzono pamiątki pozostałe z czasów kręcenia filmów. W którymś momencie pojawił się pomysł pokazania ich szerszej publiczności i tym samym rozpropagowania miasta. Utworzono więc muzeum, a wchodzących witają figury Kargula i Pawlaka.
Wybrano w tym celu przepiękny, najstarszy budynek w mieście Dom Płócienników, który przez długie lata pełnił funkcję domu handlowego. Na galeriach na przeciw wejścia kupcy rozwieszali i prezentowali swoje sukna do sprzedaży, w niżach układali bele z tkaniami.
Prowadzące na górne kondygnacje wykonane przed wiekami z piaskowca schody, z zagłębieniami wydeptanymi przez tysiące stóp, przeniosły mnie w dawny, powojenny świat. Jakiego nie znałam, ale w jaki wgłębiałam się oglądając dzieje rodzin Pawlaków i Kargulów.
Literacko – filmowa fikcja to jedno, ale jakąż miałam frajdę odkrywając rekwizyty z filmów, które byłam w stanie połączyć ze scenami! A jakąś specjalną fanką tych komedii nie byłam – ot, po prostu zobaczyłam je zapewne kilka razy w swoim życiu.
Aha, polecam, żeby rozpocząć zwiedzanie muzeum od krótkiego pokazu na „odtwarzaczu” z tamtych lat scen z filmu. To będzie świetne wprowadzenie w filmowy klimat.
Muzeum Kargula i Pawlaka w zabytkowym muzeum
Sierpniowy Festiwal Filmów Komediowych w Lubomierzu
Idąc z duchem filmowym władze miasta w 1997 zorganizowały Ogólnopolski Festiwal Filmów Komediowych.
O tego czasu impreza odbywa się cyklicznie, gromadząc na rynku Lubomierza prawdziwe tłumy widzów i wiele gwiazd filmowych. Spotkania z aktorami i „polowania” na autografy, parady komediantów, dobra muzyka, występy kabaretów oraz – „Gwiazda Imprezy” czyli Kino pod Gwiazdami – tym żyje w festiwalowych, sierpniowych dniach Lubomierz, jego mieszkańcy i tysiące przyjezdnych.
Rynek w Lubomierzu zapełnia się tłumami w czasie Ogólnopolskiego Festiwalu Filmów Komediowych
Lubomierz co warto zobaczyć
- W okresie letnim, zazwyczaj od połowy czerwca, można zwiedzić atrakcje Lubomierza z przewodnikiem.
Trasa obejmuje: Rynek miasta, Muzeum Klasztorne i Kościół. Od poniedziałku do piątku o godzinie 11.00,a w soboty i niedziele o godzinie 14.00. Zbiórka przed Muzeum Kargula i Pawlak ul. Wacława Kowalskiego 1. Bilet kosztuje 10 zł.
- Festiwal Filmów Komediowych organizowany jest w połowie sierpnia. Na stronie miasta Lubomierz kilka miesięcy wcześniej zamieszczane są szczegółowe informacje.
- Muzeum Klasztorne w Lubomierzu można zobaczyć podczas zwiedzania miasta z przewodnikiem, w pozostałych terminach należy umówić się dzwoniąc pod numer telefonu 75 78 33 154.
- „Dom Kargula i Pawlaka” czynny jest codzienne w godzinach 10.00 – 16.00. Szczegóły na stronie Muzeum Polskiej Komedii Wszechczasów.
Gdzie leży Lubomierz
Lubomierz położony jest na Pogórzu Izerskim, w niedalekiej odległości od Jeleniej Góry.
Lubomierz nocleg – gdzie spać w mieście filmu?
Kilka kilometrów od Lubomierza, położony wśród zieleni i natury, agroturystyczny dom – Pokrzywnik 11 – zaprasza spragnionych cudownego wypoczynku połączonego z rewelacyjnym, wegetariańskim jedzeniem i nietuzinkowymi gospodarzami.
Oto on – Dom gościnny prowadzony przez Anetę i Stefana Gieysztor. Klikając w obrazek, przeniesiesz się wraz z gospodarzami i ze mną do ich cudownej krainy.
Aneta i Stefan Gieysztor z Uną i jaWagabunda
Masz ochotę dopisać coś do artykułu?
Jeśli chcesz się czegoś więcej dowiedzieć lub dodać ciekawostki/informacje do artykułu – napisz w komentarzu pod artykułem.
Gdzie najbardziej lubisz wypoczywać? Jeśli chętnie jedziesz w góry zerknij do moich artykułów o noclegach w górach i noclegach w glampingu – znajdziesz tam sporo podpowiedzi gdzie znaleść nocleg w podgórskim terenie.
Literatura: „Poznaj nasz region – Lubomierz zaprasza” autor Stefana Gieysztor. *Cytat użyty w tekście pochodzi z w/w przewodnika.
Otrzymuj powiadomienia o nowych wpisach!
Wypełnij formularz, zapisz się na listę, a otrzymasz regularnie informacje o nowych przepisach i relacjach z podróży!
