Daisy z zamku Książ. Niepokorna księżna i ostatnia Pani na zamku
22 października 2023
Z pochówkiem Daisy związana jest także legenda o jej perłach. Albowiem została w nich pochowana. Podobno.
Perły księżnej Daisy
Daisy często kojarzona jest z siedmiometrowym naszyjnikiem z prawdziwych pereł, uznawanym za najdłuższy sznur pereł na świecie. Te perły możesz zobaczyć na portrecie Daisy w zamku Książ. A zanim wybierzesz się na zwiedzanie zamku, to zerknij na główną fotografię do tego artykułu – to właśnie te perły ma na sobie Księżna Daisy.
Legenda mówi, że to właśnie perły spowodowały, że Daisy nie była szczęśliwa. Ów naszyjnik miał jakoby pochodzić z Morza Czerwonego, z pereł wyławianych przez młodych poławiaczy specjalnie na życzenie męża Daisy.
Podczas gdy oboje małżonkowie obserwowali połów ze statku, nalegając na pośpiech jeden z poławiaczy, młody chłopiec, miał się wyłonić z fal z ogromną perłą, bluznąć krwią z ust, przekląć Daisy – i umrzeć.
To legenda, która powstała w XX wieku. Tak naprawdę perły dla Daisy kupił książę wiosną 1882 roku w Paryżu podczas podróży poślubnej.
W 1909 roku słynna fotografka londyńska Rita Martin zrobiła znane powszechnie zdjęcie Daisy półleżącej na kanapie i owiniętej długim sznurem pereł.
A gdzie są perły Daisy? Czy faktycznie została w nich pochowana i później zostały zrabowane?
Jedna z teorii mówi, że kiedy syn Daisy Bolko został aresztowany przez gestapo, księżna miała zwrócić się do wrocławskiego jubilera o wycenę biżuterii, a następnie pociąć sznur pereł na kawałki i sprzedać, aby wykupić syna z więzienia.
A gdzie są klejnoty księżnej Daisy? Pozostałe, których miała sporo, kupując je podczas podróży i zamawiając w specjalnych katalogach wysyłkowych? Wiele jest na ten temat teorii. Najczęściej sprzecznych.
Księżna Daisy biografia i fikcja literacka
Wiele jest publikacji o księżnej Daisy, ale najlepszym źródłem wiedzy o niej samej, rodzinie i współczesnej Europie są pamiętniki, która księżna pisała i postanowiła wydać w 1928 roku. Pamiętniki cieszyły się sporą popularnością, ale arystokracja nie była nimi – delikatnie mówiąc – zachwycona, bowiem Daisy zbyt osłaniała prawdziwe życie bogatej Europy.
- „Lepiej przemilczeć” i „Taniec na wulkanie” pamiętniki Daisy von Pless, jej myśli, uczucia i świadectwo jej codziennego życia na dolnośląskiej ziemi.
- „Siostry: Daisy von Pless i Shelagh Westminster” biografia Diasy i jej siostry napisana przez Barbarę Borkowy.
- „Księżna Daisy pani na Książu i Pszczynie” biografia księżnej Daisy napisana przez Beatę Górnioczek
- „Daisy. Wspomnienie minionego świata” film dokumentalny, który można zobaczyć na kanale youtube.
- „Ciemno, prawie noc” w książce Joanny Botor epizod z perłami księżnej Daisy.
- „String of Pearls” (Sznur pereł) książka napisana przez Alexandrę Taylor-Daye. Beletrystyka, w której sznur pereł nabyty przez młodą dziewczynę w amerykańskim antykwariacie, inspiruje do podróży do Anglii i Polski.
- „Ławeczka Księżnej Daisy” romantyczna beletrystyka Gabrieli Kańtor z motywem księżnej w tle.
- Filmy „Magnat” i „Biała Wizytówka”. Romans młodego Bolka – syna Daisy i księcia – ze swoją macochą i późniejszy ich ślub oraz losy rodziny Hochbergów w Pszczynie i na Książu stały się kanwą do powstania tych dwu filmów ze znakomitymi rolami Grażyny Szapołowskiej, Jana Nowickiego i Bogusława Lindy.
- Wspomnienia pani Doroty, która pamięta Daisy żyjącą na zamku. Wywiad można zobaczyć klikając w link W Książu, moim domu – spotkanie z Doris Stempowską w Zamku Książ w Wałbrzychu.
- Zobacz także film dokumentalny „Daisy – wspomnienie minionego świata”.
Ławeczka księżnej Daisy i inne ciekawostki
W W 1911 roku niemiecki hodowca róż Peter Lambert, zauroczony księżną Daisy, postanowił złożyć jej hołd poprzez nadanie białej róży o bladoróżowym środku jej imienia i tak powstała „Róża księżnej Daisy” (Furstin von Pless).
Obecnie sadzonki tej rzadkiej odmiany róży przy odrobinie szczęścia można kupić w specjalistycznych sklepach ogrodniczych.
„Róża księżnej Daisy” to także rzeźba w formie róży autorstwa Bronisława Krzysztofa, wręczana od kilku lat osobom wspierającym muzeum w zamku w Pszczynie.
Ławeczka księżnej Daisy w Pszczynie. Ławeczka odsłonięta została w maju 2009 roku na centralnym placu w Pszczynie tuż obok pszczyńskiego zamku należącego do Hochbergów, w którym bywała Diasy.
Zajrzyj do Książa
To moja krótka – w bardzo wielkim skrócie – opowieść o księżnej. Znacznie lepiej poznasz jej postać, posiłkując się pamiętnikami Diasy, książkami i filmami o Daisy.
Koniecznie odwiedź zamek Książ, a przed odwiedzinami zaplanuj jego zwiedzanie, co ułatwi Ci mój artykuł o zamku Książ.
Zanocuj jak księżna Daisy w zamku
Nie zanocujesz w samym zamku Książ, bowiem nie ma w nim pokoi hotelowych, ale znajdziesz nocleg w jednym z zabudowań przyzamkowych. Zresztą to właśnie w jednym z tych budynków mieszkała Daisy pod koniec życia.
Polecam zanocować w przyzamkowych hotelach. Dopiero wtedy poznasz prawdziwe oblicze zamku, kiedy tłumy ludzi opuszczają zamek i zapada cisza. I duchy przeszłości pojawiają się na przyzamkowych terenach :).
Kliknij i zarezerwuj nocleg w Książu.
Otrzymuj powiadomienia o nowych wpisach!
Wypełnij formularz, zapisz się na listę, a otrzymasz regularnie informacje o nowych przepisach i relacjach z podróży!
Księżna Daisy i jej historia niczym z bajki
Księżna Maria Teresa Oliwia Hochberg von Pless, pochodząca z zubożałej arystokratycznej rodziny – z silnymi powiązaniami na brytyjskim królewskim dworze – zwana Daisy (ang. Stokrotka), to niezwykle barwna postać zamku Książ.
Przybyła z Anglii w 1891 roku jako młodziutka, 18-letnia dziewczyna i żona kilka lat od niej starszego księcia Jan Henryk XV von Hochberg.
Nie zakochała się ani w księciu, ani tym bardziej w ponurym zamku w Pszczynie w którym małżonkowie zamieszkali. Na jej prośbę przenieśli się do znacznie dla niej przyjaźniej wyglądającego Książa.
Stworzyła z zamku Książ miejsce, w którym spotykały się arystokratyczne głowy Europy i kwitło towarzyskie życie. Ale i tak sztywne pruskie zasady życia rodziny książęcej oraz wszechobecna służba, bez której nie mogła ruszyć się na krok, to nie była jej bajka.
Nigdy nie czuła się swobodnie, bowiem zawsze gdzieś ktoś w pobliżu przebywał. Nie mogło być inaczej skoro dla pięciu osób (Diasy, jej małżonka i trzech synów) w samym zamku pracowało 300 osób, a kolejne 200 w przypałacowych ogrodach.
Magiczny świat księżnej Daisy
Ma Fantasie – samotnia księżnej
Dlatego Daisy uciekała do swojej samotni, którą nazwała Ma Fantasie. Dwa niewielkie, ale luksusowo wyposażone domki powstały w niewielkiej odległości od zamku. Otoczone zielenią i rododendronami, które księżna osobiście sadziła, stały się dla niej prawdziwym domem, do którego zabierała często swoich trzech synów na rodzinne pikniki.
W 1944 roku zabudowania zostały zniszczone przez hitlerowską organizację TODT.
Dzisiaj można tam dotrzeć posiłkując się mapą – szczególnie pięknie jest na przełomie maja i czerwca w porze kwitnienia rododendronów.
W zasadzie tylko one przypominają o Daisy w tym miejscu, bo po zabudowaniach pozostały jedynie trudne do odnalezienia fragmenty fundamentów.
Ma Fantaisie Daisy w parku Książ – niegdyś
Charytatywna działalność księżnej von Pless
Podobnie jak ukochany teść, Jan Henryk XI Hochberg z którym Daisy miała o wiele lepszy kontakt niż z własnym mężem, księżna robiła wiele dobrego dla swoich poddanych.
Nie tylko dbała o takie drobiazgi, jak świąteczne prezenty, ale starała się pomagać biednym rodzinom podczas trudów codziennego życia.
Zadbała o oczyszczenie rzeczki (poprzez założenie kanalizacji i oczyszczalni ścieków) płynącej nieopodal zamku, która była tak zanieczyszczona, że stawała się źródłem chorób dla ludności.
Stworzyła system stacji z darmowym pasteryzowanym mlekiem dla niemowląt dla matek, które wracały do pracy po porodzie.
Widząc, jak wykorzystywane są dziewczyny pracujące jako koronczarki, stworzyła szkołę zawodową dla dziewczyn z biednych rodzin, aby mogły nauczyć się zawodu i później organizowała sprzedaż ich wyrobów wśród europejskiej arystokracji.
Podczas I Wojny Światowej Daisy pracowała jako siostra Czerwonego Krzyża w pociągach sanitarnych.
Małżeństwo księżnej Daisy i skandale na całą Europę
Książę Hans obiecał swojej żonie, że będzie żyła w dostatku i stanie się prawdziwą damą na zamku. I na początku małżeństwa faktycznie tak było. Książęca para spędzała ze sobą mnóstwo czasu i wiele podróżowała po świecie.
Daisy miała z księciem trzech synów Hansa, Henryka XVII, Aleksandra i Bolka oraz córeczkę, która zmarła zaraz po urodzeniu.
Z upływem czasu w małżeństwie Daisy z księciem zaczęły się tarcia, a na pewno nie pomagała związkowi powszechna wówczas wśród arystokracji „moda na posiadanie kochanki”, której to modzie i małżonek księżnej uległ.
Koniec wielkiej potęgi rodziny Hochbergów, to także skandale, które wywoływały spore plotki w arystokratycznej Europie.
W latach 20. XX wieku ich małżeństwo już właściwie nie istniało, kiedy w życiu księcia pojawiła się nowa miłość, hiszpańska piękność – młodsza o trzydzieści lat, Klotylda.
I nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie ciąg dalszy miłosnej historii rozgrywającej się już wewnątrz rodziny. Otóż młodziutki wówczas syn książęcej pary Bolko zakochał się w macosze i wkrótce nawiązali romans.
Romans, który nie tylko wywołał skandal, ale i miał skutki prawne. Otóż ojciec, czyli były mąż Daisy, dowiedziawszy się o flircie, zmusił Bolka do ożenku z macochą.
Klementyna miała dwójkę dzieci ze związku z Hochbergami. Córkę Beatrice, którą uznano za dziecko księcia oraz syna — Bolko VI Hochberg von Pless, dziecko Bolka (syna Daisy i księcia) i tym samym wnuka Daisy.
W tym zamku Książ mieszkała księżna Daisy
Gdzie jest pochowana księżna Daisy?
Niestety, mądrość, uroda i bogactwo nie uchroniły Daisy przed samotnością i biedą pod koniec życia. Już po urodzeniu najmłodszego syna zaczęła nieco podupadać na zdrowiu, co jeszcze nasiliło się w kolejnych latach.
Po pobycie na zachodzie, księżna powróciła w 1935 roku do zamku. Sytuacja materialna Hochbergów nie była zbyt dobra. Zbyt rozrzutny styl życia i spore inwestycje spowodowały, że będąc jedną z najbogatszych europejskich rodzin, Hochbergowie stanęli na krawędzi bankructwa.
Nie było już finansów na utrzymanie licznej służby ani nawet ogrzanie zamku, więc Daisy zamieszkała w małym mieszkaniu w zabudowaniach przyzamkowych. Miała przy sobie tylko jedną służącą, ale nadal cieszyła się szacunkiem dawnych pracowników zamku.
Podczas II Wojny Światowej na zamek w Książ „rozgościli się” hitlerowcy (zajęli zamek za długi rodziny) i w 1941 roku Daisy została zmuszona do opuszczenia zamku. Jak się póżniej okazało na zawsze.
Wtedy już była bardzo schorowaną osobą, bowiem wyniesiono ją na noszach. Opowiada o tym pani Dorota, dawna mieszkanka zamku, która pamięta księżną Daisy.
Księżna zamieszkała w Wałbrzychu w niewielkiej willi jednego z pracowników Hochbergów, pod opieką swojej oddanej służącej. Tam też zmarła w 1943 roku. W biedzie i zapomnieniu.
A gdzie znajduje się grób Daisy? Tego niestety nikt nie wie. Jak wspomina wyżej wspomniana pani Dorota, Daisy została pochowana w rodzinnym mauzoleum nieopodal zamku. Jednak przed wkroczeniem radzieckich wojsk (a niektóre przekazy mówią, że po rozgrabieniu grobu przez Rosjan) jej szczątki zostały zabrane przez dawnych pracowników zamku i przeniesione na cmentarz, który w latach późniejszych został zlikwidowany, a na jego terenie znajdują się obecnie droga i osiedle domków jednorodzinnych.