Co to jest mniszek lekarski? Mniszek lekarski, a mlecz – jak je rozróżnić?
25 kwietnia 2022
Na przełomie kwietnia i maja łąki oraz bezdroża zaczynają pokrywają się żółtym dywanem. To czas, kiedy zakwita mniszek lekarski, popularnie zwany mleczem.
Jak odróżnić mniszek lekarski od mlecza polnego?
Mniszek często rośnie jako chwast na łąkach, trawnikach, obrzeżach dróg ogrodach, w rowach i na nieużytkach. Żółte, mocno postrzępione kwiaty mniszka rozwijają się w kwietniu i maju, czasem także jesienią. Kwitną klika dni, a w razie niepogody, suszy i przed nocą koszyczki kwiatowe mniszka zamykają się.
Mniszek lekarski znany jest pod kilkoma nazwami: lwi ząb, dmuchawiec, mlecz, moik, żabi kwiat.
Mniszek lekarski z Atlasu botanicznego niemieckiego botanika Otto Wilhelm Thomé z 1885 roku
Mlecz, a mniszek
Mniszek lekarski. Z rozety rośliny wyrasta kilka postrzępionych liści i – zazwyczaj – kilka łodyg z kwiatami. Czasem zdarza się, że wyrasta tylko jedna łodyga z kwiatem. Łodygi kwiatowe są bezlistne, a na każdej łodydze ( pustej w środku rurce ) znajduje się tylko jeden kwiat. Po przekwitnięciu mniszek zamienia się w „dmuchawce”.
Mlecz polny. Kwiat mlecza rośnie na łodydze, która pokryta jest liśćmi. Na jednej łodydze mlecza znajduje się więcej niż jeden kwiat. Liście mlecza są lekko kłujące. Mlecz polny najbardziej lubi rosnąć na polach. Kwitnie od czerwca do wczesnej jesieni.
Jak wygląda mniszek lekarski
Co leczy mniszek lekarski?
Mniszek lekarski posiada właściwości lecznicze w całej roślinie, począwszy od korzenia, a na kwiatach skończywszy. Najbardziej popularna – i coraz bardziej doceniana – jest jego górna część: liście i kwiaty.
Zielone listki (naszpikowane witaminami) dodaje się do wiosennych sałatek lub zaparza się z nich herbatkę, a kwiatki są podstawą do zrobienia leczniczego syropu, znanego także jako miód z mleczy.
Mniszek lekarski, a konkretnie jego kwiaty przerobiony na miodek, wspomaga leczenie przy schorzeniach górnych dróg oddechowych – także tych przewlekłych – pomaga przy infekcjach gardła i oraz działa przeciwkaszlowo.
Pozytywnie działa na układ odpornościowy organizmu, zmuszając go do zwalczania wirusów i bakterii, a także pobudza wydzielanie soków trawiennych i generalnie wspomaga trawienie.
Natomiast pozostałe części mniszka lekarskiego działają także na:
- wspomagają trawienie
- obniżają poziom glukozy w krwi
- oczyszczają organizm z toksyn
- zwiększają wydzielanie żółci w chorobach wątroby i woreczka żółciowego
Kiedy zbieramy mniszek lekarski?
Zbierając „mlecze” ( bo zawsze tak mówiliśmy na mniszka) jako dziecko zawsze miałam ręce zabarwione na żółto – brązowo od mleczka, które wypływało z łodyżki. Biegając po łąkach z koleżankami zrywałyśmy kwiatki i plotłyśmy z nich wianki. I tak przyozdobione dumnie chodziłyśmy z żółtym kwieciem na głowach. To dla zabawy.
A oprócz tego zawsze wiosną zbierałam z babcią same tylko kwiatki, które babcia później przerabiała na słodziutki miód.
Przepis na „miód z mlecza” – bo babcia nigdy nie mówiła mniszek, tylko zawsze „mlecz” znajduje się w babci zeszycie z przepisami. Kilka lat temu zrobiłam na próbę i teraz już rokrocznie, w kwietniu – maju, przerabiam żółte kwiaty na zdrowy syrop. Z tym że do ich zbierania zakładam …rękawiczki. A i wianek też uplotę – dla przypomnienia czasów dzieciństwa
Mniszek lekarski zbieramy w słoneczny dzień, kiedy kwiaty są mocno rozwinięte. Najlepszy okres to zbioru to przełom kwietnia/maja, kiedy jest prawdziwy wysyp kwiatów „mlecza”.
Kwiaty mniszka zebrane na początku okresu kwitnienia, mogą nam dać bardziej delikatny smak syropu, bowiem im starsze kwiaty, tym większa jest gorycz mleczka zawartego w łodydze.
Można również zebrać kwiaty z drugiego rzutu kwitnienia, czyli z jesieni. Wtedy jednak znacznie mniej mniszków zakwita i z tego powodu ciężej je znaleźć.
Dłoń zabarwiona na żółto – brązowo mleczkiem z mniszka
Jak zbierać kwiaty mniszka lekarskiego?
Na początek to co najważniejsze – kwiaty zbieramy z niezanieczyszczonych terenów! Pobocza dróg, nawożone trawniki i łąki pełne chemii odpadają.
Kwiaty mniszka zbieramy z nieużytków i generalnie z takich miejsc, które nie są posypywane nawozami, ani nie leżą w pobliżu dróg.
Ścinamy same główki rozkwitniętych kwiatków. A możemy to zrobić na dwa sposoby.
- Zostawić kwiat z zieloną częścią. Mniej pracy, ale miód z mniszka będzie miał odczuwalną w smaku goryczkę.
- Wyciąć zieloną, dolną część kwiatu. Syrop z mniszka będzie miał bardziej przyjemny, delikatny smak.
Jeśli syrop będą spożywały dzieci, to lepiej jest poświęcić nieco czasu na odcięcie zielonych części. Za gorzki smak odpowiada płyn zawarty w łodydze, ten sam, który tak pięknie barwi skórę rąk.
Jak zrobić wianek z mleczy
Mniszek lekarski jak zrobić syrop?
Przepis na mniszek lekarski z cytryną znajdziesz klikając w link Mniszek lekarski mlecz przepisy.
Jak stosować miód z mniszka?
- Profilaktycznie. W niewielkiej ilości ( łyżeczka dziennie) do słodzenia napojów ( wody, herbaty ).
- Leczniczo w razie przeziębienia. Jedną łyżeczkę 3 do 4 razy dziennie rozpuszczoną w wodzie.
- Na poprawę trawienia. Dwa do trzy razy dziennie pół godziny przed posiłkiem 1 łyżeczka rozpuszczona w wodzie lub zjeść z łyżeczki.
Syrop z mniszka bez cukru?
Niestety, nie da się zrobić. Jednak od ubiegłego roku zamiast zwykłego cukru używam znacznie zdrowszego cukru brzozowego (ksylitolu).
Dobre działanie ma również wino i nalewki z mniszka ( ale to już alkoholowe produkty), a w tym roku po raz pierwszy robię ocet z mniszka. O efektach i smaku napiszę, ale to dopiero po kilku tygodniach.
Mniszek lekarski czy uczula? I czy każdy może go stosować ?
Mniszek nie jest dobrze tolerowany przez osoby, które cierpią na choroby wrzodowe żołądka i dwunastnicy.
Zdarza się, że mniszek może uczulać. W przypadku pojawienia się wysypki na skórze po zażyciu preparatów z mniszka, należy zaprzestać jego stosowania. Miód z mlecz zawiera bardzo dużo cukru, więc nie jest wskazany dla cukrzyków i osób, które nie powinny spożywać zbyt słodkich produktów.
Poznaj inne zioła i rośliny rosnące na polu
Masz ochotę poznać i zastosować w swojej kuchni inne zdrowe zioła i rośliny, które rosną wokół nas?
Rozejrzyj się dobrze, a spojrzysz innym okiem na przykład na tak popularną pokrzywę. Zrobisz z niej nie tylko zdrową zupę, ale i naszpikowany (a przede wszystkim ekologiczny) nawóz do ziół uprawianych w ogrodzie i do pomidorów.
Często widujesz krzaki czarnego bzu. Wiesz ile dobra „siedzi” w ich baldachach kwitnących późną wiosną? Przerób je na syrop lub nalewkę.
Więcej porad i pomysłów jak zastosować w domowej kuchni rośliny znajdziesz w mojej zakładce na stronie Natura dla zdrowia.
Powyższy artykuł ma charakter poglądowy i w żaden sposób nie może być traktowany jako porada lekarska!
Otrzymuj powiadomienia o nowych wpisach!
Wypełnij formularz, zapisz się na listę, a otrzymasz regularnie informacje o nowych przepisach i relacjach z podróży!
Szkoda, że nie dodała Pani zdjęć mlecza do porównania jak wygląda cała roślina, liść i kwiat. Ułatwiłoby to osobom uczącym się zielarstwa odróżnienie ich..
Witam, dziękuję za komentarz. Słuszna uwaga – skoryguję artykuł o mniszku o dodam foto mlecza. pozdrawiam dana
ludzie pomózcie zjadlem mleczyka